Veiligheid en afval op straat
Leo Bisschop
Veiligheid en afval op straat hebben een relatie met elkaar. Zelfs de kleur van afvalbakken in de openbare ruimte draagt indirect bij aan de veiligheid op straat.
Als jij je kauwgompje op straat gooit kan dit leiden tot meer criminaliteit
Midden jaren negentig startte de politie in New York de ‘quality of life campaign’, gericht op de bestrijding van kleine criminaliteit. Graffiti en sporen van vandalisme werden verwijderd en straatvuil werd opgeveegd. Dit alles vanuit de gedachte dat een wanordelijke omgeving aanzet tot wangedrag, met succes: de misdaadcijfers van kleine criminaliteit daalden.
Broken windows theory
De ‘broken windows theory’ is een criminologische theorie die in 1982 voor het eerst werd geïntroduceerd door de Amerikaanse sociale wetenschappers Wilson en Kelling. Deze theorie staat centraal bij stadsproblematiek. Volgens de broken windows theory vormen tekenen van wanorde en buurtverval, zoals vervuiling, leegstand en straatoverlast, het startpunt van een verloederingsproces. Dit lokt uiteindelijk ook andere vormen van (ernstige) criminaliteit uit. Door deze ‘symbolen van wanorde’ vroegtijdig en consequent aan te pakken, kan een neerwaartse spiraal in buurten en wijken voorkomen of doorbroken worden. Deze vorm van zerotolerance policy werd in de jaren ’90 dus ook succesvol in New York toegepast.
De broken windows theory is een populaire theorie in de criminologie, maar kreeg ook de kritiek controversieel te zijn omdat er weinig empirische onderbouwing is. In 2008 wordt er empirische onderbouwing en bewijs geleverd door wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen. In de paper ‘The Speading of Disorder’ wordt door middel van experimenten laten zien dat de mate waarin normen en regels van invloed zijn op gedrag, varieert per omgeving. Dit past in de sociologische theorie die voorspelt dat mensen veel minder geneigd zijn zich aan normen en regels te houden als de omgeving laat zien dat anderen dit ook niet doen. Het onderzoek is een duidelijke boodschap voor beleidsmakers: ruim straten op, haal graffiti weg en zorg ervoor dat de omgeving laat zien dat normen en regels worden nageleefd.
Wilt u meer weten over de maatwerktraining Verloedering in de wijk, neem dan vrijblijvend contact met ons op.
Schoon, Heel en Veilig
In 2015 is in opdracht van de gemeente Rotterdam een onderzoek uitgevoerd naar zwerfvuilproblematiek. Objectief gezien is Rotterdam de laatste jaren steeds veiliger geworden: de criminaliteitscijfers dalen. Echter tegelijkertijd verslechtert het veiligheidsgevoel in Rotterdam, vanuit het oogpunt van gedragsverandering is hier onderzoek naar gedaan.
Het menselijk (vervuil)gedrag wordt sterk beïnvloed door aanpassing; mensen gedragen zich naar het gedrag van anderen. Wanneer meerdere mensen zich op een bepaalde manier gedragen geeft dat namelijk het signaal dat het normaal is om je zo te gedragen. Als anderen afwezig zijn, kijken we naar cues in de omgeving die ons een indruk geven van wat voor gedrag getolereerd is. Dit wordt ook wel een descriptieve norm genoemd. Echter, in veel gevallen komt menselijk gedrag niet bewust maar onbewust tot stand. Het kan zo zijn dat mensen afval op de grond gooien omdat hun mentale capaciteit al benut is en ze daardoor onbewust langs de vuilnisbak lopen.
Afval is een indicator die geassocieerd wordt met minder sociale controle in een buurt, meer criminaliteit en onveiligheid. Maar het werkt ook de andersom; mensen die zich onveilig voelen, zijn gevoeliger voor indicatoren die onveiligheid signaleren (zoals afval) en nemen deze eerder waar. Het waarnemen van afval vestigt de aandacht op de descriptieve norm, die laat zien dat veel mensen vervuilen. Dit zorgt voor meer vervuilgedrag. Deze verklaring laat zien dat het vervuilgedrag en het veiligheidsgevoel van mensen sterk samenhangt en om beide problemen op te lossen één interventie gebruikt kan worden. Een interventie die vervuilgedrag vermindert en zo leidt tot schonere straten, kan veiligheidsgevoelens verhogen. Daarnaast kan het verhogen van de veiligheidsgevoelens leiden tot een verminderde waarneming van afval en daarmee tot minder vervuilgedrag.
Groen
De interventies die in het onderzoek in de gemeente Rotterdam (succesvol) getoetst zijn bestaan uit verschillende onderdelen. Eén van die onderdelen is nudging. In een eerdere blog is al uitgelegd dat nudging te maken heeft met de beïnvloeding van onbewuste besluitvorming van mensen om zo tot gewenst gedrag te komen. Als onderdeel van de interventie zijn er voetstapjes vanuit de looprichtingen naar de vuilnisbakken geplaatst en kregen de grauwe, onopvallende vuilnisbakken, een opvallende – groene – kleur.
Groene bakken en afvalbakken met groene stickers halen meer afval op dan grijze afvalbakken. Hoewel groene bakken meer afval ophalen en dus voor schonere straten zorgen, leiden ze in het onderzoeksgebied nog niet tot hogere veiligheidsgevoelens. Dit valt te verklaren doordat veiligheidsgevoelens niet uitsluitend door zwerfafval bepaald worden.
De vraag is dus: welke kleur geven we de afvalbakken?