Eva van Florestein
Sociale controle en sociale cohesie
In een eerder artikel werd de relatie gelegd tussen naleefgedrag en de persoonlijke normen en waarden. Het naleefgedrag is beter als de regelgeving en de persoonlijke normen en waarden in elkaars verlengde liggen. In een ander artikel constateerden we dat goed gedrag goed gedrag stimuleert. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat mensen in een vervuilde straat eerder rommel op straat gooien dan op een schone. Ook zien we dit terug bijvoorbeeld bij een beschadigde bus- of tramhalte. Deze wordt eerder verder gemold dan een schoon heel hokje. Deze voorbeelden kunnen worden verklaard door de broken window theory, dit is een criminologische theorie die stelt dat omgevingen die reeds vervuild zijn, meer vuil aantrekken. De mens is een sociaal wezen. Goed om te weten hoe dat werkt.
Sociale controle
Sociale controle is een sociologisch begrip dat betrekking heeft op het gedrag van leden van een samenleving. Door sociale controle wordt bewerkstelligd dat mensen zich aanpassen aan gedrag dat van hen in de groep verwacht wordt. Informele sociale controle vindt plaats wanneer mensen niet expliciet bezig zijn met het controleren van de ander, maar onbewust bezig zijn met de zorg voor elkaar, letten op en corrigeren van elkaar. Formele controle wordt uitgeoefend door mensen die dat als specifieke taak hebben. De politie en de gemeentelijke BOA’s zijn daar een voorbeeld van.
De socioloog Hirschi heeft de controletheorie ontwikkeld. Volgens deze theorie wordt sociale controle bepaald door het feit of mensen op de gevolgen van hun gedrag anticiperen. Hirschi neemt aan dat iedereen een zekere mate van afwijkend gedrag aanlokkelijk vindt, maar de gedachte aan een geruïneerde carrière of de reacties van familie en vrienden weerhoudt de meeste mensen van het overtreden van regels. Mensen die het idee hebben dat zij weinig te verliezen hebben zullen regels eerder overtreden. De sociale controle is groter in een wijk of buurt wanneer mensen elkaar kennen en vertrouwen.
Sociale cohesie
Naast sociale controle is sociale cohesie ook een veel gebruikt begrip in de sociologie. Sociale cohesie duidt op de samenhang in een maatschappij, het wordt ook wel omschreven als ‘kleefkracht’. Uit onderzoek van VU-sociologe Evelien Hoeben blijkt dat het rondhangen van jongeren sterker gerelateerd is aan criminaliteit als het plaatsvindt op locaties met weinig sociale controle. Hoeben: “Hoe meer jongeren rondhangen, hoe groter de kans dat ze met criminaliteit in aanraking komen. Het is vooral het risico op kleine criminaliteit als vandalisme, diefstal of middelengebruik dat toeneemt, niet zo zeer het risico op geweld. De kans op criminaliteit is het hoogst bij rondhangen op plekken waar weinig sociale controle is: in achterstandsbuurten en op open plekken als parken of speeltuinen. Wanneer jongeren in winkelcentra rondhangen worden ze vaak als overlastgevend gezien, maar dan plegen zij juist weinig misdrijven.”
In winkelcentra, op schoolpleinen en op stations is de sociale controle groter, waardoor er minder criminaliteit optreedt, stelt Hoeben. Deze conclusies zijn wellicht goed om in het achterhoofd te houden wanneer je als handhaver in contact bent met ‘hangjongeren’. Ben je benieuwd wat jij als handhaver kan doen om de sociale controle en sociale cohesie te vergroten? Neem dan contact met ons op.