Geweld tegen hulpverleners: wat zijn de oorzaken?

Door: Leo Bisschop 21-2-2020

Categorieën
:
Handhaving,

Oorzaken van geweld tegen hulpverleners

Het lijkt erop dat de laatste jaren het geweld tegen hulpverleners, zoals politie, ambulancepersoneel, brandweerpersoneel en andere publieke hulpverleners en werkers steeds vaker is voorgekomen. Hoewel er af en toe twijfel is over de statistieken, die door meerdere partijen anders worden gemeten, een ding is zeker: het geweld gaat niet meer onopgemerkt voor bij en komt dan ook regelmatig in het nieuws komt. Zo hebben onlangs de NS conducteuren en machnisten nog, letterlijk, aan de noodrem getrokken.

Waarom deze agressie de afgelopen jaren zo toegenomen is, is nog niet duidelijk. Maar het geeft wel aanleiding om ons er meer in te verdiepen en te kijken hoe we dit geweld kunnen verminderen en voorkomen. Vooralsnog lijkt het dat de belangrijkste oorzaken met name liggen in de samenleving zelf en de nieuwe manier van communiceren waarbij confrontaties sneller op de loer liggen.

Burger ander beeld bij geweld tegen hulpverleners

Een van de oorzaken voor het toenemende geweld is dat de geweldpleger zich vaak machteloos of gefrustreerd voelt. Onderzoek, uitgevoerd door het Verwey-Jonker instituut, toont aan dat de geweldpleger meestal een burger betreft die een ander verwachtingsbeeld heeft van de hulp die wordt geboden door politie, brandweerpersoneel of ambulancepersoneel.

Burgers voelen zich onzeker en machteloos wanneer de hulpdiensten arriveren en vervolgens niet volgens hun eigen verwachtingen handelen. Deze machteloosheid kan dan transformeren naar geweld richting publieke hulpverleners.

Deze oorzaak voor het geweld is in belangrijke mate weg te nemen door duidelijke communicatie. Hoe en door wie deze communicatie in zo’n crisis situatie het best kan worden verzorgd is een interessante vraag. Is een communicatiespecialist op de plek des onheils misschien een goed idee?

Overmatig drank- en drugsgebruik vermeerderen geweld tegen hulpverleners

Een andere oorzaak van agressie en geweld richting publieke hulpverleners is het overmatige drank- en / of drugsgebruik. Met name rond de jaarwisseling is het nog niet gelukt om het aantal incidenten van geweld tegen hulpverleners substantieel te doen afnemen.

alcohol, drankflessen

De meeste geweldsincidenten worden gemeld door de politie. De afgelopen jaren is dit cijfer redelijk constant gebleven: In 2012/ 2013 waren er 134 incidenten waarbij geweld tegen de politie werd geconstateerd. In 2013/2014 lag dit cijfer op 138 meldingen. Over de afgelopen jaarwisseling was dit getal 132. Het geweld tegen overige hulpverleners met een publieke taak daalde wel het afgelopen jaar, respectievelijk van 16 naar 9 incidenten.

Samenleving communiceert directer

Los van de bovenstaande oorzaken, zijn er ook oorzaken voor het geweld tegen hulpverleners aan te wijzen die dieper geworteld in de samenleving liggen. Zo is de manier van communiceren de afgelopen decennia veel directer geworden. De opkomst van de social media zoals Facebook, WhatsApp en Twitter spelen hier een grote rol in.

De wijze waarop mensen met elkaar communiceren is door deze online media behoorlijk veranderd, zowel in positieve als in negatieve zin. De samenleving is harder geworden in communicatie. De technologie heeft het mogelijk gemaakt om vanuit je luie stoel zomaar wat te roepen naar een ander en hierbij de confrontatie niet te schuwen. Dit vertaalt zich ook in communicatie op straat, die hierdoor veel directer is geworden en daardoor leidt tot meer confrontaties, ook met hulpverleners. Hulpverleners kunnen zich tegen deze vorm van geweld goed wapenen door een training ‘effectieve communicatie’.

Social Media door Hulpverleners

Niet alleen de samenleving gebruikt steeds vaker social media, ook de overheid en hulpverleners grijpen naar dit middel om hun werk goed te doen. Zo gebruikt de politie vaker Twitter en Facebook om inzicht te krijgen in waar problemen ontstaan en worden delinquenten ontmaskert door YouTube filmpjes (die ze vaak zelf online zetten!). Het zal interessant zijn om te zien hoe het gebruik van social media in gewelddadige situaties zich zal ontpoppen en of dit gebruikt kan worden om geweld tegen hulpverleners te verminderen.

Maatregelen tegen geweld tegen hulpverleners

Een van de maatregelen die is getroffen is de invoering van het snelrecht. Dit maakt het makkelijker om geweldplegers sneller te berechten voor onder andere geweld tegen hulpverleners.

Omdat een verdachte altijd recht heeft op een eerlijk proces is snelrecht alleen toe te passen wanneer de geweldpleging makkelijk is te bewijzen. Bij geweld tegen hulpverleners is dit bewijs vaak evident, omdat er meestal genoeg getuigen bij het incident aanwezig zijn. Anderzijds komt de situatie voor dat het zogenoemde groepsdelicten betreft waarbij niet altijd te bewijzen is wie precies de klappen heeft uitgedeeld.

Afgelopen geweld tegen hulpverleners

Het is goed te zien dat geweld tegen hulpverleners steeds serieuzer wordt genomen door de overheid, maar ook door de burgers zelf. In 2011-2012 heeft SIRE nog een campagne gehouden met als naam “handen af van onze hulpverleners”. Dit bleekt een van de meest impactvolle SIRE campagnes ooit!Als iedereen de handen in elkaar slaat en opstaat tegen dit zinloze geweld, moet het mogelijk zijn het aantal incidenten naar beneden te krijgen.

 

Wilt u meer informatie over verdere mogelijke maatregelen tegen geweld tegen hulpverleners, of heeft u een vraag? Neem contact met ons op.

 

Neem contact op